Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin (TBMM) tekrardan çalışmalara başlamasının ardından, uzun zamandır beklenen emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesi TBMM Genel Kurulu'ndan geçerek yasalaştı. Yasa, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın onaylamasının ardından Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Düzenlemeyle yaklaşık 2 milyon 250 bin vatandaşın emekli olacağı tahmin ediliyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">EYT nedir?</h2>Emeklilikte yaşa takılanlar (kısaca EYT), 8 Eylül 1999'dan önce işe başlamış olup, gereken tüm nitelikleri karşıladığı hâlde sonradan getirilen yaş şartı nedeniyle emekli olamayan vatandaşları ifade etmek için kullanılan bir terim.1999 yılından önce bir çalışanın emekli olabilmesi için kadınlarda 20, erkeklerde 25 yıl sigortalılık şartını sağlaması ve 5 bin prim gününü doldurması yeterli oluyordu. Yani 20 yaşında çalışmaya başlayan ve prim günü şartını da karşılayan bir kadın çalışan 40 yaşında, bir erkek çalışan ise 45 yaşında emekli olmaya hak kazanabiliyordu.Fakat 9 Eylül 1999 tarihinde Sosyal Sigortalar Kanunu’nda yapılan bir değişiklik ile emekli olabilmek için gereken prim günü artırıldı ve tüm şartların yanına bir de yaş şartı eklendi. Dolayısıyla vatandaşlar, gereken sigortalılık süresi ve prim günü şartlarını karşılıyor olsalar bile yaş şartını karşılamadıkları için emekli olamadılar ve bu yüzden ‘emeklilikte yaşa takılanlar’ olarak adlandırılmaya başladılar.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yeni düzenleme neleri içeriyor?</h2>TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen EYT düzenlemesi ile birlikte 8 Eylül 1999’dan önce sigorta kaydı olup, 20 yıl sigortalılık süresini dolduran kadın ve 25 yıl sigortalılık süresini dolduran erkek çalışanlar, 5 bin ila 5 bin 975 gün arasında değişen prim şartını da karşılıyor olmaları durumunda emekli olabilecek.Düzenlemenin ardından emekli olup, tekrardan aynı iş yerinde çalışmak isteyen vatandaşların işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içinde yeniden istihdam edilmesi durumunda ise işverene 5 puanlık sosyal güvenlik prim desteği verilecek.&nbsp;Ayrıca kamu kurum ve kuruluşlarında kadroya alınan işçilerin, emekli olmaları durumunda iş sözleşmelerinin feshedilmesini zorunlu tutan düzenlemeler de yürürlükten kaldırılacak.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Maliyeti nedir?</h2>Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından yapılan etki analizinde EYT düzenlemesinin Merkezî Yönetim Bütçesine toplam maliyetinin 199,4 milyar TL olacağı öngörüldü. Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati ise EYT’nin maliyetine ilişkin sorulan soru üzerine “EYT’nin bütçeye maliyetini de bu yıl için 255 milyar lira olarak hesapladık, kasada hazır duruyor” açıklamasında bulundu. Ekonomistler de birtakım maliyet hesaplamaları yaptı.&nbsp;Reuters’ın hesaplamalarına başvurduğu iki ekonomist, düzenleme ile birlikte yapılacak tek seferlik tazminat ödemelerinin 300 milyar TL’lik, yıllık maaş ödemelerinin ise 150 milyar TL’lik maliyete yol açabileceğini hesapladı.Ekonomist Haluk Bürümcekçi ise yayımladığı piyasa notunda EYT düzenlemesinin maliyetine ilişkin, “Her ay yaklaşık 40-50 bin kişinin emekli olduğu düşünüldüğünde EYT düzenlemesi ile beraber ek 1,8 milyon kişinin emekli olacağı belirtilebilir. Bu durumda maaş yükünün yaklaşık 150-180 milyar TL, beraberinde hem kamu hem de özel sektöre getireceği kıdem tazminatı yükünün de 300 milyar TL’yi aşabileceği söylenebilir” ifadelerini kullanmıştı.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bütçe açığı</h2>2022 yılının Kasım ayında düzenlenen Merkezî Yönetim Bütçe Kanun Teklifi Bilgilendirme Toplantısı'nda konuşan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, 2023 bütçe gelirlerinin 3 trilyon 810 milyar, giderlerinin ise 4 trilyon 470 milyar TL seviyesinde olmasını beklediklerini aktarmıştı. Yani 2023 bütçesinin yaklaşık 660 milyar TL açık vermesi bekleniyordu.&nbsp;Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından başlayan yeniden toparlanma çalışmalarının üzerine, yürürlüğe girecek olan EYT düzenlemesi ve önümüzdeki günlerde açıklanması beklenen vergi yapılandırma paketi, bütçe açığının beklenenden daha da fazla derinleşmesine neden olabilir.&nbsp;Hükümet, Merkezî Yönetim Bütçesinin beklenenin üzerinde açık vermesi durumunda harcamalarını azaltarak, yeni vergiler koyarak, borçlanarak ya da para basımı yaparak bu açığı finanse edebilir.&nbsp;Habertürk'ten Abdurrahman Yıldırım'ın yazısına göre ise Kamu finansmanından sorumlu eski Hazine müsteşar yardımcısı Hakan Özyıldız deprem, EYT ve 3600 ek gösterge nedeniyle Hazine'nin bu yıl ekstra 700 milyar liralık borçlanma yapacağını hesapladı. Yıldırım'ın yazısında ayrıca, "Özyıldız’a göre Hazine finansman programında bu yıl 1 trilyon 129 milyar lira yerine 1 trilyon 830 milyar lira borçlanmaya gidilmek durumunda kalınacak. Borç çevirme oranı da yüzde 104 yerine yüzde 169’a yükselecek" ifadelerine yer verildi.

Sosyal Sigortalar Kanunu ile ilgili hikayeler